ผลกระทบจาก ‘แบงก์ล่ม’ ในสหรัฐฯ กดมูลค่าระดมทุน IPO ทั่วโลกซบเซา

ภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัวจาก COVID-19 ภาวะสงครามระหว่างรัสเซีย-ยูเครน และการที่ธนาคารกลางสหรัฐขึ้นดอกเบี้ยอย่างรวดเร็ว (Fed) ที่เกิดขึ้นในช่วงที่ผ่านมา ทำให้บริษัทต่างๆ ไม่กล้าเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ เพราะอาจจะทำให้ราคาหุ้นในวันแรกเปิดตัวได้ต่ำกว่าราคาการเสนอขายหุ้นใหม่แก่ประชาชนทั่วไปเป็นครั้งแรก (IPO) ซึ่งทำให้ตลาด IPO ในปี 2565 ที่ผ่านมาค่อนข้างซบเซา โดยมูลค่าทั้งหมดที่เสนอขายในการเสนอขายหุ้นในปี 2565 ลดลงเหลือ 179,730 ล้านดอลลาร์ จาก 626,560 ล้านดอลลาร์ในปี 2564 หดตัวลงไปถึง 71%

และในปี 2566 วิกฤตเหล่านี้ก็ยังคงไม่คลี่คลาย แถมยังมีวิกฤตจากภาคธนาคารในสหรัฐฯ และยุโรป มาเป็นอีกหนึ่งตัวแปรที่ส่งผลกระทบต่อตลาด IPO ทั่วโลก โดยช่วงการระดมทุนในไตรมาส 1 ของปี 2566 บริษัททั่วโลกสามารถระดมทุนผ่าน IPO ได้เพียง 19,700 ล้านดอลลาร์ ลดลง 70% เมื่อเทียบกับไตรมาส 1 ของปี 2565 และยังเป็นการระดมทุนที่ต่ำที่สุดในรอบ 4 ปี (ตั้งแต่ปี 2562) โดยที่สหรัฐฯ เป็นประเทศที่มูลค่าการระดมทุนร่วงลงมากที่สุด ระดมทุนได้เพียง 3,200 ล้านดอลลาร์ (ข้อมูล :Bloomberg)

สวนทางกับประเทศจีน ที่ตลาดหุ้นยังคงเป็นไปในทิศทางที่ดี เพราะจีนต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจจึงใช้นโยบายการเงินที่ผ่อนคลาย (แตกต่างจากธนาคารกลางทั่วโลกที่ขึ้นอัตราดอกเบี้ยเพื่อสกัดเงินเฟ้อ) นอกจากนี้รัฐบาลของจีนยังคุมเข้มในหลายๆ อุตสาหกรรม เช่นอุตสาหกรรมเทคโนโลยี และบริษัทสัญชาติจีนที่อาจถูกบังคับให้เพิกถอนหุ้นของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหุ้นสหรัฐฯ เพราะกฎระเบียบของการตรวจสอบบัญชี ส่งผลให้ดีลการทำ IPO ในตลาดหุ้นนิวยอร์กลดลงสู่ระดับต่ำที่สุดเป็นประวัติการณ์ เพราะบริษัทสัญชาติจีนก็มีแนวโน้มเลือกเข้าจดทะเบียนหุ้น IPO ในตลาดหุ้นยุโรป หรือเลือกจดทะเบียนตลาดหุ้นของตัวเองแทน

ทีนี้หันมาดูการระดมทุนของไทยกันบ้าง โดยในปี 2565 ไทยมีบริษัทที่ระดมทุน IPO ทั้งหมด 42 บริษัท ด้วยมูลค่าเสนอขาย 127,835.82 ล้านบาท โดยในไตรมาส 1/2565 มีบริษัทจดทะเบียนทั้งหมด  5 บริษัท ส่วนในไตรมาสแรกของปี 2566 มีบริษัทเข้าจดทะเบียนทั้งหมด 12 บริษัท ซึ่งหากมองเพียงแค่จำนวนบริษัทจะเห็นได้ว่า มูลค่าของการระดมทุนค่อนข้างคึกคัก แต่หากมองที่มูลค่าเสนอขายแล้วในไตรมาสแรกของปีนี้ 11,594.40 ล้านบาท มากกว่ามูลค่าการเสนอขายของปีที่แล้วเพียงแค่ 3,547ล้านบาทเท่านั้น (โดยไตรมาส 1/2565 มีมูลค่าเสนอขายมากถึง 8,046 ล้านบาท จากเพียงแค่ 5 บริษัทเท่านั้น)

จะเห็นได้ว่าตลาด IPO ในปีนี้ยังต้องเผชิญกับปัญหารอบด้าน ทั้งอัตราเงินเฟ้อสูงและการขึ้นอัตราดอกเบี้ยรุนแรง ทำให้การยอมรับความเสี่ยง (Risk Appetite) ของนักลงทุนลดลง และปฏิเสธไม่ได้ว่าหลังจากการล่มสลายของ Silicon Valley Bank และสถาบันการเงินรายอื่น ๆ ทั้งในสหรัฐฯ และยุโรป ทำให้ความเชื่อมั่นในตลาดเงิน และตลาดทุนลดลงไปด้วย ซึ่งจะยังคงส่งผลกระทบต่อแผนการเสนอขายหุ้นของบริษัทต่าง ๆ ถึงแม้ว่าในปี 2565 ที่ผ่านมาไทยจะมีมูลค่าการระดมทุนรวมของหุ้น IPO สูงเป็นอันดับหนึ่งในภูมิภาคอาเซียน และเป็นอันดับ 2 ของทวีปเอเชีย (เป็นรองเพียงแค่ประเทศเกาหลีใต้) แต่เมื่อตลาดเงิน และตลาดทุนทั่วโลกผันผวน ตลาดเกิดใหม่อย่างไทยก็จะได้รับผลกระทบที่รุนแรงเช่นเดียวกัน