‘มันฝรั่ง’ คือไข่วีแกนในอนาคต ?

‘มันฝรั่ง’ (Potato) พืชกินหัวที่มีต้นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกา อาหารหลักของหลายประเทศและเป็นพืชเศรษฐกิจอันดับที่ 4 ของโลก ซึ่งมันฝรั่งสามารถให้ผลผลิตเร็วและให้ปริมาณที่มากในการปลูกแต่ละครั้ง โดยมันฝรั่งสามารถใช้ทดแทนธัญพืชได้และมีคุณทางทางโภชนาการสูง จึงทำให้มีความต้องการเพื่อบริโภคสูง อย่างเช่น มันฝรั่ง 100 กรัม ให้พลังงาน 85 แคลอรี

สำหรับในไทยมันฝรั่งจัดเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญในภาคเหนือ เนื่องจากพื้นที่เพาะปลูกมีอุณหภูมิที่เหมาะสมกว่าภาคอื่น ๆ โดยมันฝรั่งสามารถนำไปปรุงอาหารเพื่อการบริโภคและยังสามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ได้ จึงทำให้มันฝรั่งมีความต้องการที่มากขึ้น ซึ่งไทยถือเป็นผู้นำเข้ามันฝรั่งลำดับที่ 12 ของโลก นั่นเป็นเพราะว่า ในบางครั้งผลผลิตในประเทศไม่เพียงพอต่อความต้องการในช่วงบางเวลา อีกทั้งต้นทุนการผลิตสูง นอกจากนี้การผลิตหัวพันธุ์ภายในประเทศไม่เพียงพอ จึงต้องนำเข้าหัวพันธุ์จากต่างประเทศ

ขณะเดียวกันไทยก็เป็นผู้ส่งออกลำดับที่ 34 ของโลก โดยแหล่งเพาะปลูกที่สำคัญ คือ ตาก เชียงราย เชียงใหม่ ลำพูน และพะเยา รวมไปถึงบางพื้นที่ของภาคอีสาน เช่น นครพนม โดยในปี 2565 ไทยมีเนื้อที่เพาะปลูกมันฝรั่งอยู่ที่ 40,365 ไร่ เนื้อที่เก็บเกี่ยว 38,000 ไร่ รวมได้ผลผลิต 110,860 ตัน จะเห็นได้ว่าไทยก็ยังเป็นประเทศที่อยู่ในระดับบน ๆ ของตลาดโลกในด้านการส่งออก

ทั้งนี้จากการสำรวจมูลค่าตลาดมันฝรั่งโลก พบว่า ในปี 2566 คาดมูลค่าตลาดมันฝรั่งจะอยู่ที่ 111.83 พันล้านเหรียญ และคาดจะสูงถึง 132.81 พันล้านเหรียญภายในปี 2571 คิดเป็นอัตราการเติบโตเฉลี่ย (CAGR) ที่ 3.50% สำหรับการเติบโตนี้เป็นผลมาจากแนวโน้มความต้องการบริโภคมันฝรั่งเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากเป็นพืชที่ให้ความอิ่มอยู่ท้องนาน นอกจากนี้มันฝรั่งยังสามารถนำไปดัดแปลงให้เกิดสิ่งใหม่ ๆ ได้เสมอ นับเป็นพืชที่ครอบคลุมรวมทุกประโยชน์ไว้ในผลเดียว

อีกทั้งมันฝรั่งยังสามารถสกัดโปรตีนที่มีในไข่ขาวได้ด้วย อ้างอิงจากผลการวิจัยของบริษัท PoLoPo ประเทศอิสราเอล ระบุว่า ได้นำเทคโนโลยี Molecular Farming มาทดลองพัฒนามันฝรั่งเพื่อผลิตโปรตีนคุณภาพสูงแม้จะไม่ใช่โปรตีนจากสัตว์ แต่โปรตีนที่ได้จะให้คุณค่าทางโภชนาการเทียบเท่าโปรตีนที่มาจากสัตว์ เริ่มต้นด้วยการพัฒนามันฝรั่งให้สามารถผลิต Ovalbumin ซึ่งเป็นโปรตีนชนิดเดียวกับไข่ขาวในไข่ไก่ เพื่อตอบสนองโปรตีนของประชากรโลกที่กำลังขยายตัว โดยเป็นการเจาะตลาดโปรตีนจากไข่ (Egg Protein Market) ที่มีมูลค่า 26,600 ล้านเหรียญ รวมถึงจับกลุ่มผู้บริโภคที่สนใจโปรตีนทางเลือกจากแหล่งอื่น ซึ่งนวัตกรรมนี้มีต้นทุนที่ต่ำ สามารถทำซ้ำและขยายการผลิตได้ในเชิงธุรกิจ

โดยในมุมมองของ ‘Business+’ ที่มีต่อการวิจัยนั้นถือเป็นโอกาสดีของเกษตรกรที่จะมีรายได้เพิ่ม เนื่องจากตลาดวีแกน (Vegan) มีแนวโน้มเติบโตอย่างมาก คาดในปี 2571 มีมูลค่าสูงถึง 61.35 พันล้านเหรียญ สอดคล้องกับปัจจุบันที่ผู้บริโภคเริ่มหันมาใส่ใจสุขภาพไม่รับประทานอาหารที่ทำมาจากเนื้อสัตว์ และไม่มีขั้นตอนใด ๆ ที่เกี่ยวกับสัตว์ รวมถึงไม่รับประทานไข่ นม และเครื่องปรุงรสต่าง ๆ โดยจะรับประทานอาหารที่ทำมาจากผัก ผลไม้ และธัญพืชต่าง ๆ เท่านั้น

ซึ่งจากผลการสำรวจราคาขายมันฝรั่ง พบว่า ราคาที่เกษตรกรขายมันฝรั่งให้กับอุตสาหกรรมเพื่อการบริโภคมีการปรับตัวลดลง โดยในปี 2565 ขายให้อุตสาหกรรมเพื่อการบริโภคที่ราคา 20 บาท ต่างจากปี 2564 ที่ขายให้อุตสาหกรรมเพื่อการบริโภคที่ราคา 20.46 บาท สวนทางกับต้นทุนการผลิตที่มีการปรับเพิ่มขึ้นอย่างมาก อาจอนุมานได้ว่าในช่วงที่ผ่านมาเกษตรกรอาจได้รับผลกระทบจากราคาพลังงานมีการปรับตัวขึ้น

ทั้งนี้หากในอนาคตเกษตรกรได้รับการสนับสนุนให้นำเทคโนโลยีนี้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนามันฝรั่งเพื่อเจาะตลาดวีแกน คาดจะช่วยให้ราคาขายมันฝรั่งมีการปรับตัวขึ้น เนื่องจากโปรตีน Ovalbumin ถือเป็นตัวแทนของโปรตีนไข่ขาวที่ชาววีแกน และผู้ที่แพ้ไข่ไก่ก็สามารถรับประทานได้ เรียกได้ว่าตอบโจทย์ผู้บริโภคที่อยากมีทางเลือกสารอาหารมากกว่าเดิม

.

ที่มา : วิกิพีเดีย, DTN, DOAE, สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, FIC, Mordorintelligence, Fortunebusinessinsights

.

เขียนและเรียบเรียง : ศิริวรรณ อรรถสุวรรณ