บทบาทเทคโนโลยีสารสนเทศกับการขับเคลื่อนการเติบโตธุรกิจ กรณีศึกษา “บางจาก” พลิกโฉมธุรกิจพลังงานด้วยนวัตกรรมดิจิทัล

โดย นางสาวกนกกมล เลาหบูรณะกิจ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ฟูจิตสึ (ประเทศไทย) จำกัด

และ นายสุวัฒน์ มีมุข ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ สายงานพัฒนาองค์กรดิจิทัล กลุ่มงานบริหารและพัฒนาศักยภาพองค์กร บริษัท บางจาก รีเทล จำกัด

ในโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ IT จึงกลายเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญที่ไม่ใช่เป็นเพียงหน่วยงานสนับสนุนอีกต่อไป การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเห็นได้จากกรณีศึกษาของ “บางจาก คอร์ปอเรชั่น” หนึ่งในบริษัทพลังงานครบวงจรชั้นนำของไทย ที่ใช้เทคโนโลยีเข้ามาปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินงาน การแข่งขัน และการส่งมอบคุณค่าของบริษัท โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมพลังงานที่กำลังเผชิญกับแรงกดดันด้านความยั่งยืนและพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป ความสามารถด้านดิจิทัลจึงกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่สร้างความแตกต่างให้สามารถบรรลุเป้าหมายการขยายธุรกิจที่ท้าทายได้

ก้าวข้ามจากสถานีบริการน้ำมัน ด้วยวิสัยทัศน์ที่ท้าทายของบางจาก

บางจากได้พัฒนาไปไกลกว่าการเป็นผู้ค้าปลีกน้ำมัน ผ่านการดำเนินธุรกิจบน 5 ยุทธศาสตร์เสาหลัก ครอบคลุมตั้งแต่โรงกลั่นน้ำมันสองแห่ง สถานีบริการกว่า 2,000 แห่ง ร้านกาแฟอินทนิลกว่า 1,000 สาขา ไปจนถึงธุรกิจการกลั่นน้ำมันและการตลาดรวมถึงธุรกิจเชื้อเพลิงชีวภาพ ธุรกิจการค้าในต่างประเทศ โดยได้ขยายสำนักงานไปที่สิงคโปร์และตะวันออกกลาง ธุรกิจต้นน้ำเพื่อการสำรวจน้ำมันในนอร์เวย์ ธุรกิจพลังงานและโครงสร้างพื้นฐานที่ครอบคลุมพลังงานหมุนเวียนและดาต้าเซ็นเตอร์ รวมไปถึงธุรกิจใหม่ ๆ และธุรกิจโฮลดิ้งที่ดำเนินงานเป็นกองทุนของบริษัทที่มีผลการดำเนินงานโดดเด่น การกระจายธุรกิจนี้สะท้อนให้เห็นถึงเป้าหมายที่ท้าทายของบางจากฯ สู่การขยายธุรกิจเป็น 2 เท่าภายใน 3 ปี ซึ่งต้องอาศัยโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลที่ครบครัน เพื่อรองรับการดำเนินงานต่าง ๆ ตลอดกระบวนการ

ปรับเปลี่ยนสู่ดิจิทัลในธุรกิจพลังงาน: บูรณาการแพลตฟอร์มในองค์กรเพื่อรองรับการดำเนินงานที่ซับซ้อน

ความซับซ้อนของภาคธุรกิจพลังงานที่ครอบคลุมตั้งแต่โรงกลั่น การค้าปลีก การขาย และการดำเนินงานด้านพลังงานหมุนเวียน ต้องการแพลตฟอร์มเทคโนโลยีแบบบูรณาการซึ่งระบบดั้งเดิมไม่รองรับ ฟูจิตสึ ประเทศไทย ในฐานะพันธมิตรด้านบริการเชิงกลยุทธ์ระดับภูมิภาคของ SAP ในเอเชียแปซิฟิก ได้ร่วมมือกับบางจากในการนำ RISE with SAP S/4HANA มาใช้งาน ช่วยให้สามารถมองเห็นข้อมูลจากทุกหน่วยงานของธุรกิจที่หลากหลายได้แบบเรียลไทม์ตั้งแต่โรงกลั่นถึงสถานีบริการ โซลูชันบนคลาวด์นี้มาพร้อมกับ AI และระบบอัตโนมัติที่ช่วยแก้ไขความท้าทายเฉพาะของธุรกิจพลังงาน อาทิ การจัดการราคาสินค้าโภคภัณฑ์ที่ผันผวน การเพิ่มประสิทธิภาพซัพพลายเชนให้กับหลายสายผลิตภัณฑ์ และการรับประกันการปฏิบัติตามกฎระเบียบในขณะที่รักษาประสิทธิภาพการดำเนินงาน พร้อมเชื่อมต่อกับ ServiceNow เพื่อให้มองเห็นภาพการดำเนินงานแบบครบวงจร ซึ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับบริษัทพลังงานที่ต้องตัดสินใจในเสี้ยววินาทีเกี่ยวกับการค้า การกระจายสินค้า และการกำหนดราคา ส่งผลโดยตรงต่อความสามารถในการทำกำไรและความยั่งยืน

เทคโนโลยีขับเคลื่อนการเติบโตเชิงกลยุทธ์: การควบรวมกิจการเอสโซ่

การเข้าซื้อกิจการเอสโซ่ของบางจากเป็นตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีช่วยขับเคลื่อนการเติบโตเชิงกลยุทธ์ในภาคธุรกิจพลังงานได้อย่างไร ความท้าทายในการรวมธุรกิจคือการรวมการดำเนินงานของสององค์กรใหญ่ด้านพลังงานเข้าด้วยกัน ตั้งแต่การบริหารจัดการโรงกลั่นไปจนถึงเครือข่ายค้าปลีก เพื่อสร้างแพลตฟอร์มให้เป็นหนึ่งเดียว สามารถบริหารจัดการเครือข่ายจำหน่ายน้ำมันเชื้อเพลิงที่ใหญ่เป็นอันดับสองของประเทศ เพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวและเตรียมพร้อมสำหรับการขยายธุรกิจเพิ่มเป็นสองเท่า บางจากจึงมุ่งมั่นในการปรับปรุงแพลตฟอร์มต่าง ๆ ที่รวมถึงการอัพเกรด ERP (SAP) การเปลี่ยนโฉมโปรแกรมสะสมคะแนนลูกค้า และยกระดับระบบขาย เพื่อรองรับการทำงานที่โตเป็น 2 เท่าอย่างไร้รอยต่อ โดยยังคงผลตอบแทนการลงทุน (ROI) ที่สูงกว่า 15%

พลิกโฉมธุรกิจค้าปลีกพลังงานด้วยเทคโนโลยี: สู่ประสบการณ์ลูกค้าแบบเฉพาะบุคคล

ภูมิทัศน์ธุรกิจค้าปลีกพลังงานกำลังเปลี่ยนจากการขายสินค้าไปสู่การสร้างความสัมพันธ์ที่ขับเคลื่อนด้วยประสบการณ์ ผ่านสถานีบริการกว่า 2,000 แห่ง และร้านอินทนิลมากกว่า 1,000 สาขา บางจากได้นำโซลูชันด้านการมีส่วนร่วมของลูกค้าและระบบสมาชิกของ Fujitsu มาใช้ เพื่อยกระดับวิธีที่ผู้ค้าปลีกพลังงานสื่อสารและเชื่อมต่อกับผู้บริโภค การวิเคราะห์ข้อมูลแบบเรียลไทม์และการปรับเปลี่ยนแบบอัจฉริยะช่วยให้บางจากสามารถก้าวข้ามการขายน้ำมันแบบเดิม ๆ สู่การสร้างประสบการณ์แบบครบวงจร ผสานการซื้อพลังงานเข้ากับบริการไลฟ์สไตล์ เช่น กาแฟพรีเมียม เปิดโอกาสสู่แหล่งรายได้ใหม่ พร้อมเสริมสร้างความภักดีของลูกค้า

ค้าปลีกยุคใหม่: การบูรณาการแบบ Omnichannel

ธุรกิจค้าปลีกพลังงานกำลังเปลี่ยนผ่านอย่างมีนัยสำคัญด้วยเทคโนโลยีแบบ Omnichannel โซลูชันด้านค้าปลีกของฟูจิตสึ ช่วยให้บางจากสามารถรวมการจัดการบัตรน้ำมันออนไลน์ ระบบชำระเงินผ่านมือถือ และบริการภายในสถานีบริการไว้บนแพลตฟอร์มเดียว โครงสร้างพื้นฐานนี้ยังเชื่อมต่อเข้ากับระบบองค์กรอย่างไร้รอยต่อ  เชื่อมโยงข้อมูลธุรกรรมแบบเรียลไทม์กับการจัดการสต๊อก การกำหนดราคาแบบไดนามิกตามภาวะตลาดที่ผันผวน และการชำระเงิน ช่วยให้ผู้ประกอบการค้าปลีกพลังงานสามารถแข่งขันในตลาดดิจิทัลที่ผู้บริโภคมีความคาดหวังเทียบเท่ากับแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ

ประยุกต์ใช้ AI ยกระดับทักษะบุคลากรด้านพลังงาน

เมื่อเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในการปรับรูปแบบการดำเนินงานด้านพลังงาน ขีดความสามารถของบุคลากรจึงจำเป็นต้องพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน ความมุ่งมั่นของบางจากในการพัฒนาทักษะด้าน AI ให้กับพนักงานกว่า 1,000 คน ซึ่งคิดเป็น 70 – 80% ของบุคลากรหลัก สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงของภาคธุรกิจพลังงานสู่การตัดสินใจที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลโดยแท้จริง ฟูจิตสึสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ผ่านการให้บริการคำปรึกษาและการฝึกอบรม เพื่อเสริมศักยภาพให้บุคลากรสามารถใช้ประโยชน์จาก AI ในการเพิ่มประสิทธิภาพเครือข่ายกระจายพลังงาน คาดการณ์ความขัดข้องของอุปกรณ์ และตัดสินใจเชิงปฏิบัติการแบบเรียลไทม์ ซึ่งเป็นความสามารถสำคัญที่ทำให้องค์กรด้านพลังงานชั้นนำสามารถสร้างความแตกต่างในตลาดที่มีการแข่งขันสูงได้

ขับเคลื่อนองค์กรด้วยข้อมูล: จากข้อมูลแยกส่วนสู่การวิเคราะห์เชิงกลยุทธ์

กลยุทธ์ด้านข้อมูลของบางจากเปลี่ยนการบริหารจัดการจากคลังข้อมูลแบบแยกส่วน ไปสู่แพลตฟอร์มวิเคราะห์ข้อมูลแบบบูรณาการ แนวทางของฟูจิตสึเน้นการออกแบบความปลอดภัยตั้งแต่ต้น ควบคู่กับการสร้างมูลค่าทางธุรกิจผ่านการวิเคราะห์ขั้นสูง ข้อมูลเชิงลึกที่ประมวลผลด้วย AI แบบเรียลไทม์ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งเมื่อต้องบริหารปฏิสัมพันธ์กับลูกค้าหลายล้านครั้งจากหลายพันจุดให้บริการ สถาปัตยกรรมข้อมูลแบบรวมศูนย์นี้เปิดโอกาสให้องค์กรสามารถระบุรูปแบบและวิเคราะห์เชิงพยากรณ์ที่เสริมสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันในการดำเนินงานในธุรกิจพลังงานอย่างเป็นรูปธรรม

เทคโนโลยีเอื้อต่อการเปลี่ยนผ่านพลังงานยุคใหม่: เชื้อเพลิงอากาศยานยั่งยืน (SAF)

เทคโนโลยีช่วยให้ธุรกิจพลังงานก้าวสู่เส้นทางความยั่งยืนได้ โครงการรับซื้อน้ำมันพืชใช้แล้วของบางจากเพื่อนำไปผลิตเชื้อเพลิงอากาศยานยั่งยืน (Sustainable Aviation Fuel: SAF) คือหนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนว่าดิจิทัลแพลตฟอร์มสามารถช่วยสร้างรูปแบบธุรกิจพลังงานหมุนเวียนใหม่ ๆ ได้อย่างไร ด้วยการรับซื้อน้ำมันใช้แล้วในราคากิโลกรัมละ 20 บาท บริษัทสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนนำของเสียกลับเข้าสู่ระบบตามแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน ซึ่งต้องอาศัยการจัดการโลจิสติกส์และซัพพลายเชนที่ซับซ้อน  ฟูจิตสึ สนับสนุนกระบวนการนี้ผ่าน SAP Sustainability Control Tower ที่มอบความโปร่งใสและการควบคุมที่จำเป็นในการติดตามคาร์บอนฟุตพรินต์ บริหารจัดการทรัพยากรได้ดีขึ้น และทำให้ความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมสอดคล้องกับความสามารถในการทำผลกำไรจากการดำเนินธุรกิจ นับเป็นการเปิดโอกาสให้เกิดโมเดลธุรกิจพลังงานรูปแบบใหม่ในช่วงการเปลี่ยนผ่านด้านพลังงาน

ตัวเร่งการเปลี่ยนแปลงธุรกิจพลังงาน

เส้นทางการเปลี่ยนแปลงสู่ดิจิทัลของบางจาก ได้รับการสนับสนุนจากความเชี่ยวชาญของฟูจิตสึ แสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีกำลังปรับโฉมภาคธุรกิจพลังงานอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อผู้ประกอบการพลังงานต้องรับมือกับทั้งความซับซ้อนของการดำเนินงานและความจำเป็นด้านความยั่งยืน ขีดความสามารถด้านดิจิทัลจึงกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่แบ่งเส้นระหว่าง “ผู้นำ” กับ “ผู้ตาม”  ความสำเร็จในบริบทใหม่นี้จำเป็นต้องอาศัยแพลตฟอร์มที่บูรณาการทุกส่วนของธุรกิจเข้าด้วยกัน ตั้งแต่โรงกลั่นไปจนถึงเครือข่ายค้าปลีก รวมถึงระบบวิเคราะห์ข้อมูลที่ช่วยให้คาดการณ์ได้ล่วงหน้าแทนการแก้ปัญหาแบบเฉพาะหน้าเท่านั้น นอกจากนี้ เทคโนโลยีเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของลูกค้ายังช่วยเปลี่ยนธุรกรรมสินค้าโภคภัณฑ์ให้กลายเป็นความสัมพันธ์ที่ขับเคลื่อนด้วยประสบการณ์ และโซลูชันด้านความยั่งยืนก็มีบทบาทสำคัญในการผลักดันให้การเปลี่ยนแปลงจากพลังงานแบบดั้งเดิมไปสู่พลังงานทางเลือกอย่างเป็นรูปธรรม

สำหรับผู้นำในธุรกิจพลังงาน ข้อเท็จจริงสำคัญในวันนี้ชัดเจนมากว่า เทคโนโลยีไม่ใช่เป็นเพียงโครงสร้างพื้นฐานที่ “มีหรือไม่มีก็ได้” อีกต่อไป แต่คือรากฐานที่จะทำให้องค์กรสามารถแข่งขันได้ในอุตสาหกรรมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วเช่นปัจจุบัน องค์กรจึงจำเป็นต้องร่วมมือกับผู้ให้บริการด้านเทคโนโลยีที่เข้าใจทั้ง ความซับซ้อนเชิงเทคนิคของการดำเนินงานในธุรกิจพลังงาน และความท้าทายเชิงกลยุทธ์เพื่อนำทางการเปลี่ยนแปลงของอุตสาหกรรม เมื่อความคาดหวังของผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงไป แรงกดดันด้านกฎระเบียบที่มีความเข้มงวดมากขึ้น และความยั่งยืนกลายเป็นหัวใจของกลยุทธ์ธุรกิจ บริษัทพลังงานที่จะเติบโตได้ คือองค์กร ที่ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี ไม่เพียงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการดำเนินงานเดิม แต่เพื่อ “ออกแบบโมเดลธุรกิจใหม่ทั้งหมด” เพื่ออนาคตที่สะอาดขึ้น ฉลาดขึ้น และมีลูกค้าเป็นศูนย์กลางอย่างแท้จริง